مستقر در مرکز ملی تحقیقات راهبردی آموزش پزشکی
تعاریف:
«مدیریت دانش» فرآیندی نظام‌مند و سازمان یافته برای کسب، سازماندهی و انتقال دانش پنهان و آشکار افراد یک سازمان می‌باشد، به‌گونه‌ای که دیگران بتوانند از آن دانش برای مؤثرترشدن و مولدترشدن، استفاده کنند. "مدیریت دانش" همواره سازمان‌ها را کانون توجه خود قرار داده و بر حل مشکلات تمرکز دارد.
"مدیریت دانش" در بهترین وجه، به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از "سازمان یادگیرنده" در نظر گرفته می‌شود. زیرا همانطور که دانش در سازمان ایجاد شده و تسری می‌یابد، یادگیری نیز می‌تواند اتفاق بیفتد؛ و دانشی که به‌کار گرفته می‌شود، می‌تواند در فرآیندهای فردی، سازمانی و بین سازمانی گنجانده شود. نفس یادگیری نیز به نوبه خود دانش جدیدی را ایجاد خواهد کرد. لذا هر دو مفهوم به‌دنبال بهبود عملکردند و امروزه به‌طورقابل‌توجهی بر نحوه تغییر سازمان‌ها تأثیرگذاشته‌اند.
مد نظر داشته باشیم که واژه دانش در " ترجمه‌دانش"، بطور ضمنی به دانش برآمده از پژوهش اشاره دارد و ویژگی‌هایی همچون نیازمندی به ارتباطات چند سویه، غیرخطی و تعاملی بودن فرایند، مشتمل بر چندین فعالیت در گروه‌های مختلف دانش-کاربر ، متکی بر کاربر و زمینه خاص ، تاثیرگرایی و فرآیند بین‌رشته‌ای را در بر دارد.
کاربرد مدیریت و ترجمان دانش:
همانگونه که ما مشوق پژوهشگران هستیم تا نتایج مطالعات خود را تبیین و منتشر کنند، در عین حال باید زمینه هایی را فراهم آوریم تا آنان در مورد پیام خود، و اینکه مخاطبان مناسب این پیام چه کسانی هستند نیز تدبر نمایند.
با اینحال همواره شاهدیم که بین انجام تحقیق و اقدام در راستای نتایج تحقیق، شکاف قابل‌توجهی وجود دارد. این فرآیند یعنی به کارگیری نتایج تحقیق در محیط واقعی مستلزم کسب دانش و مهارت است.
در یکی از چارچوب های ارائه شده برای پیاده سازی "مدیریت دانش" می بینیم که داده‌های اولیه شناسایی و سپس پردازش یا الگوبرداری شده و به اطلاعات تبدیل می شوند. هنگامی که این اطلاعات قابلیت عملیاتی به خود بگیرند، به دانش تبدیل می‌شود. هنگامی که این دانش، آموخته می‌شود و در فرآیندهای فردی و سازمانی گنجانده می‌شود، ارزش دانش برای فرد و سازمان افزایش می‌یابد. واضح است که عوامل محیطی مؤثر بر این چرخه دانش، به زمینه حوزه تخصصی، فرهنگ سازمانی و سیستم ارزش فردی و مدیریت مربوط می‌شود؛ صدالبته، نوآوری‌ها و استانداردهای مدیریت نیز بر ایجاد دانش در سازمان، تأثیر خواهد گذاشت.
استراتژی نصر در مدیریت دانش و پیاده سازی
برای موفقیت در مسیر "مدیریت دانش"، هر سازمانی باید استراتژی داشته باشد، تا افراد ذینفع متقاعد شده و در تدوین و اجرای آن سهیم باشند. در این مرحله باید به این سوالات پاسخ دهیم که:
1- چگونه می‌توانیم توانمندی افراد سازمان خود را بهبود بخشیم؟
2- افراد سازمان چگونه می‌توانند شایستگی و صلاحیت های سایر ذینفعان را بهبود بخشند؟ و بالعکس؟
3- چگونه می‌توانیم با استفاده از سیستم‌ها، ابزارها و الگوها شایستگی های فردی را ارتقا دهیم؟
4- چگونه می‌توانیم گفت‌وگو و تعامل موثر بین ذینفعان را فعال کنیم تا صلاحیت های خود را بهبود بخشند؟
5- چگونه می‌توانیم سیستم‌ها، ابزارها، فرآیندها و محصولات سازمان را به طور موثر یکپارچه کرد؟ و ...
با اتکا به چرخه مدیریت دانش چهار مرحله ای، دانش شناسایی ،جمع‌آوری، با دیگران به اشتراک گذاشته می‌شود، با دانش‌های قبلی ترکیب می‌شود، و سپس در قالب دانش جدید ظهور یافته و ضبط می شود. لذا برای پیاده سازی مدیریت و ترجمان دانش بایستی بتوانیم ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺧﻮد را ﺑﺮ دو ﻧﻮع داﻧﺶ آﺷﻜﺎر و ﭘﻨﻬﺎن بنا کرده و ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺗﺒﺪﻳﻞ آنﻫﺎ ﺑﻪیکدﻳﮕﺮ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻳﺠـﺎد آن در ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﺳـﻄﻮح آموزشی را مورد توجه قرار دهیم. لذا به عنوان بخشی از چرخه مدیریت دانش می توانیم به مراحل زیر توجه نماییم: 1- اجتماعی‌سازی : این مرحله منجر به انتقال دانش نامشهود از یک فرد به فرد دیگر می شود. 2- برونی‌سازی : به ﺗﺒﺪﻳﻞ داﻧﺶ ﻧﺎﻣﺸﻬﻮد ﺑـﻪ داﻧـﺶ ﻣـﺸﻬﻮد اشاره دارد. در اﻳـﻦ ﺣﺎﻟﺖ، ﻓﺮد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ داﻧﺶ ﺧﻮد را در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻨﻈﻢ ( ﺳﻤﻴﻨﺎر، ﻛﺎرﮔﺎه آﻣﻮزﺷـﻲ و ...) ﺑﻪ دﻳﮕﺮان اراﻳﻪ دﻫﺪ. ﮔﻔﺘﮕﻮي اﻋﻀﺎ ﻳﻚ ﮔﺮوه در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶﻫـﺎ ﻳـﺎ ﺑﺮداﺷﺖ از رﺧﺪادﻫﺎ، از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺒﺪﻳﻞ رخ ﻣﻲدﻫﺪ. 3- ترکیب و داخلی‌سازی : در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ، داﻧﺶ آﺷﻜﺎر ﻓﺮدي ﺑﻪ ﺳﻤﺖ داﻧﺶ آﺷﻜﺎر ﮔﺮوﻫﻲ حرکت کرده و ذﺧﻴﺮهﺳﺎزي آن اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از داﻧـﺶ ﻣﻮﺟﻮد، اﻣﻜﺎن ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ از ﻃﺮﻳﻖ ﮔﺮوه ﻓﺮاﻫﻢ ﺷـﺪه و داﻧـﺶ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ. 4- حفظ و نگهداری : این مرحله منجر به ایجاد دانش جدیدی می گردد؛ که پس از جذب در سیستم، برای شروع مجدد چرخه مدیریت دانش، محفوظ خواهد ماند. در مسیر ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي این فرایند ﺟﻨﺒـﻪﻫـﺎي دیگری مانند ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫـﺪفﻫـﺎ، ﺗـﺴﻬﻴﻢ، به‌کارگیری و پایداری دانش را نیز ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار خواهیم داد.
مخاطبین گرامی برای مطالعه منابع علمی بیشتر به کتابخانه الکترونیک نصر مراجعه نمایند.
هدف:
هدف این واحد تخصصی زمینه سازی، طراحی، تسهیل و تسریع فرآیند مدیریت و انتقال دانش تولیدی حاصل طرح های تحقیقاتی آموزشی به مخاطبین و ذینفعان حوزه آموزش است. با نهادینه سازی این فرایند در دانشگاه های علوم پزشکی، دانش تولیدی به منظور بهبود و ارتقاء خدمات و محصولات آموزشی سازماندهی شده و مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
ماموریت:
ماموریت ما در وهله اول ترویج گفتمان و انجام اقداماتی در راستای نهادینه سازی فرآیند ترجمان و تبادل دانش برای کمک به گروه مخاطبین و ذینفعان طرح‌های تحقیقاتی حوزه آموزش شامل سیاستگذاران، مدیران و مسئولان آموزشی، اساتید دانشگاه، فارغ التحصیلان، ، محققان، خبرگان و طراحان آموزشی، دانشجویان فعال و علاقمند به حوزه آموزش پزشکی است، تا با استفاده از شواهد حاصل از پژوهش های آموزشی، تصمیم‌گیری آگاهانه و بهنگام اتخاذ نمایند.
چشم انداز:
حرکت به سمت محیط های خلاق، پویا و بانشاط آموزشی است که به‌نحو شایسته‌ای بتوانند تغییرات، نیازها و تقاضاهای آینده مخاطبان حوزه آموزش علوم پزشکی را شناسایی کرده و با بومی‌سازی نتایج پژوهش‌های آموزشی با محیط‌های دانشگاهی و شرایط کشور، همگام با روند جهانی‌شدن آموزش علوم پزشکی پاسخگو باشند.
برنامه نصر:
همانطور که اشاره کردیم، سازمان‌هایی که اصول مدیریت و ترجمان دانش را به‌کارمی‌گیرند، بایستی نوآوری و رضایت مخاطبانشان را افزایش دهند و درعین حفظ تخصص، بتوانند حس اجتماعی شدن را بین افراد، تیم‌های پروژه، و سایر ذینفعانشان تقویت کنند. در حال حاضر، در محیط‌های آموزشی جایگاه یک نهاد ملی که به تحلیل، ترکیب و استفاده از شواهد علمی در برنامه ریزی، تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری، و اقدام در حوزه آموزش متعهد باشد، کم رنگ است. این فقدان، مسئولیت حوزه آموزش را سنگین‌تر می‌نماید. این واحد به عنوان بخشی از یک نهاد حمایتی در حوزه آموزش علوم پزشکی در این مسیر به ایفای نقش می پردازد. بر همین اساس، برنامه توسعه زیر ساخت های فن‌آورانه اطلاعاتی- تعاملاتی و سازوکارهای ترویجی و همکاری با طیف وسیعی از ذینفعان و مخاطبان پیش‌گفت، در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در حال تدوین است.
فعالیت ها و مسئولیت ها:
1- تعامل با دانشکده ها و مراکز تحقیقاتی آموزش پزشکی، برای کسب بهترین شیوه به‌کارگیری فرآیند ترجمان دانش طرح های تحقیقاتی آموزشی
2- طراحی و راه اندازی سامانه مدیریت و ترجمان دانش و انتشار نتایج طرح های تحقیقاتی حوزه آموزش در این سامانه
3- آموزش استفاده از مهارت های ترجمان دانش در انجام طرح های تحقیقاتی حوزه آموزش به مخاطبان این حوزه
4- فراهم آوری زمینه استقرار فرآیند ترجمان دانش در دانشکده ها و مراکز تحقیقاتی با تدوین دستور العمل های مناسب
5- برنامه ریزی برای برگزاری کارگاه ها و وبینار هایی در مورد فعالیت‌های ترجمان دانش در حوزه علوم پزشکی.
6- حرکت به سمت برگزاری جلسات کارگزاری دانش برای برقراری ارتباط بین پژوهشگران و ذینفعان طرح های تحقیقاتی آموزشی
7- تقدیر مناسب از طرح های منتخب ترجمان دانش و تشویق حضور این طرح ها در جشنواره های دانشگاهی
در واحد تخصصی مدیریت و ترجمان دانش نصر، پذیرای پیشنهادات شما هستیم.
